Z początkiem 2024 roku uruchomiliśmy portal dziedzictwowsipolskiej.pl. To projekt przygotowywany przez Dział Zarządzania Projektami Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi. Adresatami tego miejsca w sieci są osoby zainteresowane kulturą ludową, tradycjami, folklorem, turystyką wiejską i przyrodniczą. Portal, wykorzystując nowoczesne rozwiązania komunikacyjne i mapowe, zachęca do poznawania bogactwa kulturowego polskiej wsi i regionów etnograficznych, motywuje do zwiedzania dostępnych atrakcji i uczestniczenia w ciekawych wydarzeniach. Witryna ma także charakter rozwojowy – będzie stale uzupełniana i wzbogacana nowymi treściami, zarówno opisowymi, jak i graficznymi.
Misja portalu
Zgodnie z koncepcją portalu przygotowaną przez Dyrektor NIKiDW Katarzynę Saks, jego założeniem jest holistyczne prezentowanie różnorodnych obszarów kultury ludowej w sposób przystępny dla szerokiego grona odbiorców. Zintegrowane podejście do tematu wyróżnia tę stronę spośród innych
o tematyce ludowej, skoncentrowanych zazwyczaj na jej wąskim wycinku lub tylko poszczególnych regionach. Dzięki temu kompleksowo przybliżymy historyczne i kulturowe dziedzictwo polskiej wsi współczesnemu internaucie, wykorzystując nowoczesne rozwiązania mapowe.
Korzystając z portalu, użytkownik uzyskuje w jednym miejscu dostęp do szerokiego spektrum informacji związanych z kulturą ludową. Co ważne, witryna umożliwia też selekcjonowanie interesujących użytkownika atrakcji i wydarzeń, a dzięki zintegrowaniu z systemem Google Maps ułatwia dotarcie do nich na obszarze całego kraju. Portal ma atrakcyjny graficznie i przejrzysty interfejs oraz użyteczne funkcjonalności, przydatne zarówno pasjonatom etnografii i folkloru, jak i turystom poszukującym tematycznych wydarzeń w terenie. Dzięki temu ma szansę stać się przydatnym instrumentem współczesnego turysty, który wykorzystując nowoczesne rozwiązania komunikacyjno-mapowe, uzyskuje dostęp do bogactwa kulturowego i etnograficznego regionów Polski. Liczymy, że dzięki naszej inicjatywie turystyka wiejska, kulturowa i przyrodnicza zyskają nowe grono wielbicieli, a zanikające, tradycyjne zawody, rzemiosła i umiejętności – nowych pasjonatów.
Mapa regionów
Główną osią i wartością portalu jest mapa regionów historyczno-geograficznych, subregionów i grup etnograficznych. Opisy poszczególnych regionów i grup oraz wytyczne odnośnie do ich
położenia geograficznego opracowuje zespół uznanych w kraju ekspertów. Mapa obejmuje 12 regionów historyczno-geograficznych, na terenie których oznaczonych zostało 91 subregionów (w tym mikroregionów) i grup etnograficznych. Kliknięcie markera danego regionu lub grupy przekierowuje użytkownika na podstronę z opisami i dokumentacją fotograficzną z danego obszaru. W zakładce regionu, subregionu lub grupy widoczne są rodzaje atrakcji i wydarzeń, które mają miejsce na danym terenie. Dzięki temu możliwe jest bezpośrednie przejście od kulturowo-etnograficznej charakterystyki danego terenu do organizowanych na jego terenie atrakcji i wydarzeń.
Szeroki zasób treści merytorycznych, dotyczących charakterystyki subregionów i grup etnograficznych Polski, opracowany został przez zespół ekspertów UMCS. Z kolei warstwę zdjęciową portalu uzupełniamy dzięki kooperacji z szeregiem muzeów etnograficznych i skansenów z obszaru całego kraju. Docelowo będziemy rozwijać współpracę również z innymi instytucjami kultury, na szczeblu zarówno wojewódzkim, jak i powiatowym oraz gminnym. Wszystkie zainteresowane współpracą instytucje mogą zamieszczać na portalu informacje o bieżących i planowanych atrakcjach oraz wydarzeniach dostępnych na ich terenie. Zależy nam, aby użytkownicy portalu mieli dostęp do jak najszerszej i kompletnej ich bazy, z wszelkich dziedzin i obszarów kultury ludowej, tradycji, obyczajów i folkloru, począwszy od kultury materialnej, jak budownictwo ludowe, sprzęty codziennego użytku, wyroby rękodzieła, rzemiosła i sztuki ludowej, stroje i tradycyjne produkty kulinarne, aż po dziedzictwo niematerialne, związane z obyczajami, gwarą, poezją ludową, opowieściami, obrzędami i religią.
Opisy poszczególnych regionów obejmują, poza charakterystyką kultury ludowej, pochodzenie jego nazwy, zasięg terytorialny, osadnictwo i rys historyczny. Udostępniana jest też netografia i bibliografia przydatnych i ciekawych publikacji.
Prezentowane są również galerie zdjęć ilustrujących specyfikę danego regionu – krajobraz, architekturę, społeczność, stroje ludowe, zwyczaje – z opisami i podaniem źródeł.
Atrakcje i Wydarzenia
Aby ułatwić umieszczanie na portalu informacji o wydarzeniach i atrakcjach, uruchomiliśmy specjalny formularz, za pośrednictwem którego zainteresowane instytucje mogą wprowadzać dane o dostępnych i organizowanych atrakcjach
i wydarzeniach. Formularz ma przyjazny i prosty interfejs, umożliwiający dodanie opisów tekstowych, zdjęć i filmów. Dzięki systemowi lokalizacji w łatwy sposób można umiejscowić na mapie promowane wydarzenie, a dane lokalizacyjne – długość i szerokość geograficzna – dobierane są automatycznie dla wybranego miejsca.
Nawigację po portalu i interesujących użytkownika wydarzeniach i atrakcjach ułatwia wyszukiwarka oraz okienka wyboru umożliwiające określenie żądanych parametrów, zarówno tematycznych, jak i przestrzennych. Możliwe jest również wybranie parametrów czasowych wydarzeń, które chcemy znaleźć. Dzięki systemowi kilkudziesięciu kategorii tematycznych, klasyfikujących atrakcje lub wydarzenia, użytkownik może wybrać te, które go interesują i odnaleźć je na mapie. Po kliknięciu w marker użytkownik otrzymuje pełną informację, a zintegrowany
z Google Maps system nawigacji podpowie optymalny sposób dotarcia na miejsce. Funkcjonalność ta będzie przydatna szczególnie dla pasjonatów turystyki wiejskiej i kulturowej. Portal ma charakter responsywny i automatycznie adaptuje się do danego rodzaju urządzenia i przeglądarki. Mamy nadzieję, że będzie on zdobywał coraz większą popularność, a także wierne grono użytkowników, wielbicieli i partnerów, wzbogacających go w nowe i ciekawe treści, przypominające i promujące
w coraz szerszych kręgach internetowych bogate i piękne dziedzictwo polskiej wsi.
Autorem tekstu jest Mikołaj Niedek. Materiał opublikowany w czasopiśmie „Kultura Wsi” 2024 nr 1.
