Pierwszy Przegląd „Rewia Palm Wielkanocnych 2020” już za nami. W tym roku nagrodę główną zdobyła fotografia Wielkopolskiej Palmy Wielkanocnej nadesłana przez Pobiedziski Ośrodek Kultury.
Jury przyznało również wyróżnienia dla:
1. Fotografii Palmy Wielkanocnej Zosi Karpiel
2. Fotografii Palmy Wielkanocnej z Podegrodzia, której autorem jest Piotr Droździk.
Nagrodę otrzymała fotografia Palmy Wielkanocnej z Lipnicy Murowanej, nadesłana przez Gminny Dom Kultury Lipnica Murowana.
W tym roku Niedziela Palmowa przebiegała w cieniu społecznej kwarantanny. Ciężko było sobie wyobrazić ten dzień bez tradycyjnych Palm Wielkanocnych. Dlatego Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi zorganizował Przegląd „Rewia Palm Wielkanocnych”, którego celem było wyłonienie najpiękniejszej palmy uwiecznionej na fotografii. Ideą tego przedsięwzięcia było popularyzowanie oraz kultywowanie tradycji i zwyczajów wielkanocnych związanych z Niedzielą Palmową i Okresem Wielkanocy, pogłębianie wiedzy na temat symboliki i znaczenia palmy w obrzędowości ludowej oraz przekaz wartości i tradycji. Dyrektor Instytutu Karol Krajewski zachęcał do robienia palm, zwłaszcza w gronie rodzinnym, wykonania im zdjęcia i pokazania światu.
Zaproszenie to spotkało się z dużym odzewem. Nadesłano do nas ponad 200 prac fotograficznych z całej Polski. Wybór był niezwykle trudny, ponieważ wszystkie palmy były fantastyczne. Obrady Jury były dość emocjonujące, bowiem każdy z Nas miał swoje typy. Braliśmy pod uwagę nie tylko palmy, ale jakość zdjęć, która musiała być bardzo dobra – mówi Izabela Wolniak Pełnomocnik ds. Kultury NIKiDW oraz członek Jury.
Jestem wdzięczny za tak szeroki odzew i zaangażowanie w zorganizowane przez Nas przedsięwzięcie, szczególnie w tej trudnej sytuacji, w jakiej wszyscy się znaleźliśmy. Chciałbym szczególnie podziękować Kołom Gospodyń Wiejskich, wszystkim instytucjom, które dbają o kulturę i dziedzictwo wsi, oraz osobom prywatnym. Jestem pod ogromnym wrażeniem nakładu pracy jaki Państwo włożyli w przygotowanie prac. Wszystkie fotografie zostaną umieszczone w galerii Instytutu – mówi Dyrektor Instytutu Karol Krajewski.
Miejsce 1. Wielkopolska Palma Wielkanocna.
Palma ta charakteryzuje się tym, że jest prosta w budowie, ale zróżnicowana w wielkości, która 
zależała od miejsca jej umieszczenia po poświęceniu. Palmy przynoszone do małych mieszkań i domów były z reguły małe, a te przynoszone do dworów lub posiadłości były okazalsze. Wielkopolskie palmy są tworzone z gałązek wierzbowych, wiklinowych, leszczynowych, porzeczkowych lub malinowych. Gałązki związane w snopek, w dwóch lub jednym miejscu mają u góry charakterystyczny kształt „miotły”. Od tego wyglądu wywodzi się powiedzenie: „Na Wielkanoc nawet miotła zakwita”. Dla uzyskania ładnych zielonych listków, przezorniejsi ścinają gałązki w Środę Popielcową. Po ścięciu wkładają je do wody, aby rozwinęły się pąki. Kto o tym zapomniał lub chce uzyskać inny efekt zdobniczy, dekoruje palmę zielonymi gałązkami barwinka, z czasem zastępowanego bukszpanem. Jest to charakterystyczny i wyróżniający element dla palmy wielkopolskiej. Zielony wystrój osiągany jest także, poprzez wplatanie w wierzbowe witki – gałązek borówek, cisu, widłaka lub wrzosu. Ładne gałązki z baziami lub bez, dekorowane są kolorowymi kwiatami i wstążkami wykonanymi z bibuły, papieru lub kolorowego płótna czy wełny.
Wyróżnienie. Palma Wielkanocna Zosia Karpiel.
Palma Wielkanocna została wykonana przez Zosię Karpiel (lat 5) z Kalifornii (Pebble Beach), z pomocą jej rodziców i babci Gosi, która z Polski poprzez FaceTime, fachowymi poradami, wspomagała powstawanie palmy. Babcia Gosia (emerytowana nauczycielka) mieszka we wsi Polom Mały, gmina Iwkowa, województwo małopolskie.
Z braku tradycyjnej bibuły, palma została wykonana z poprzednio użytego papieru do opakowania prezentów (tissue paper), który Zosia kolekcjonuje od lat. Po wyprasowaniu zmiętych arkuszy, zostało wykonanych ręcznie 45 kwiatów i upiętych, na życzenie Zosi, w kolorach tęczy. Mirt został zastąpiony rozmarynem z ogrodu. Rozmaryn i liście z palmy kalifornijskiej zostały użyte do zwieńczenia palmy. Całość została udekorowana wstążkami i wiklinowymi krążkami, wymalowanymi w kolory kurpiowskie. Wstążki, podobnie jak papier, pochodzą ze zbiorów domowych.
Wyróżnienie. Palma Wielkanocna z Podegrodzia.
Podegrodzie to serce Lachów Sądeckich, gdzie tradycja i obrzędowość jest stałym elementem życia wsi. Coroczny konkurs Palm Wielkanocnych skupia wokół kościoła wszystkich mieszkańców wsi, a przygotowania trwają wiele miesięcy. Leszczyna, gałązki wierzby z baziami, barwinek, leśny bluszcz, bukszpan, trawa trzciniasta, a przede wszystkim piękne kwiaty z bibuły to naturalne i tradycyjne elementy każdej palmy podegrodzkiej.
Niezwykłą pomocą merytoryczną w budowaniu tradycyjnych palm są zdjęcia Wojciecha Migacza, pierwszego wiejskiego fotografa wsi sądeckiej sprzed 100 lat. Zbiór fotografii i negatywów jego autorstwa stanowi znakomitą dokumentację kultury sądeckiej wsi. Wiele elementów tej kultury, w tym zwyczaje i obrzędy Niedzieli Palmowej, a także strój ludowy czy budownictwo mieszkalne i gospodarcze, zostało utrwalonych na jego fotografiach.
Nagroda MRiRW. Palma Wielkanocna z Lipnicy Murowanej.
Historia konkursu na najpiękniejszą Palmę Wielkanocną w Lipnicy Murowanej liczy sobie 61 lat. Tradycyjne lipnickie palmy wykonywane są tylko z naturalnych surowców. Trzon palmowego drzewka stanowi wiklina, która służy także do wiązania starannie ułożonych pręci. Palmę ozdabiają kolorowe bibułowe kwiaty, bazie oraz zimozielona roślinność, a w czubie wiązka trawy stawowej. Tradycyjna palma musi się mieścić w dłoniach wykonawcy i za pomocą siły ludzkich rąk musi zostać postawiona. Aby spełnić ten wymóg wysokie palmy wzmacniane są w środku drewnianą tyczką. Zwyczajowo w domach najmłodsi uczą się robienia palm od swoich ojców i dziadków, którzy wiedzę i umiejętności przekazują dzieciom i wnukom. W Niedzielę Palmową palmy niskie i średnie otaczają stojącą w centralnej części rynku kolumnę św. Szymona z Lipnicy, a te najwyższe (nawet przekraczające 30 metrów) mocowane są do lip rosnących wokół lipnickiego rynku. Najwyższą palmę (37 metrów i 78 centymetrów) w historii konkursu, wykonał w 2019 r. – 21-letni mieszkaniec Lipnicy Górnej (gmina Lipnica Murowana) – Andrzej Goryl.
Foto. archiwum NIKiDW (zdj. nadesłane na konkurs)
