Konferencja „Siła Kobiecych Opowieści: Inspiracje i Działania”
W dniu 14 maja 2025 roku odbyła się Konferencja „Siła Kobiecych Opowieści: Inspiracje i Działania” organizowana przez Centralną Bibliotekę Rolniczą im. Michała Oczapowskiego Oddział Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi oraz Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy.
Konferencja zgromadziła ponad 250 uczestniczek i uczestników reprezentujących środowiska lokalne, w tym silną grupę przedstawicielek KGW. Po powitaniu gości i uroczystym rozpoczęciu konferencji odbyły się trzy panele:
Panel 1. Aktywność kobiet przejawia się w pasjach moderowany przez Pana Adama Kościańczuka
* „Kobiece pasje inspirowane roślinami – od zielnika Izabeli Czartoryskiej po social media” – dr Paulina Studzińska-Jaksim, Dyrektor Biblioteki Głównej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie,
* „Sytuacja Kół Gospodyń Wiejskich w Polsce” – Michał Kowalik, doktorant w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych i Sztuki UMCS,
* „Biblioteka jako miejsce dla pasji” – Elżbieta Osińska-Kassa, Dyrektor Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi.
Panel 2. Kobiety różnych stanów moderowany przez Pana Adama Kościańczuka
* „Tradycyjna rola kobiet w kulturze chłopskiej” – Małgorzata Jaszczołt – Etnograf,
* „Chłopki – opowieść o naszych babkach” – Joanna Kuciel-Frydryszak, pisarka, autorka książki,
* „Rola społeczno–kulturalnej działalności Izabeli Czartoryskiej (wokół mecenatu, oświaty i filantropii)” – Grażyna Bartnik-Szymańska, Muzeum Czartoryskich.
Panel 3. Kolejne pokolenia kobiet moderowany przez Ingę Kołomyjską
* „Rola liderki” – Magdalena Misiaszek, Kobiety w Centrum,
* „Rynek pracy dla kobiet” Anna Adamczyk Buzała, Powiatowy Urząd Pracy,
* „Systemowe wsparcie dla KGW” – Aneta Lis, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa,
* „Kobiety w nauce” – dr hab. Aleksandra Ukalska-Jaruga, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy.
Konferencja „Mowy polskie. Język w kulturze”
24 kwietnia 2025 r. na Sali Odczytowej Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi odbyła się konferencja „Mowy polskie. Język w kulturze”. Wydarzenie miało na celu zwrócenie uwagi na bogactwo językowe Polski oraz przybliżenie wpływów gwar i dialektów na ogólną polszczyznę.
W pierwszym panelu wzięli udział Mateusz Adamczyk – językoznawca, zdobywca tytułu Mistrz Mowy Polskiej, prof. Bogusław Wyderka – emerytowany kierownik Zakładu Historii Języka Polskiego i Dialektologii w Instytucie Filologii Polskiej na Uniwersytecie Opolskim, Stasia Budzisz – dziennikarka i autorka książki „Welewetka. Jak znikają Kaszuby” oraz Michał Świetliński, który prowadzi w mediach społecznościowych profil „Świetlan”.
Po przerwie miała miejsce prezentacja Tymoteusza Króla – doktora nauk o kulturze i religii, zaangażowanego działacza Stowarzyszenia „Wilamowianie”, który działa na rzecz rewitalizacji języka wilamowskiego.
W drugim panelu dyskusyjnym udział wzięli: Mirosław Grzyb – wiceprezes Związku Kurpiów i tłumacz gwary kurpiowskiej, Elżbieta Legierska-Niewiadomska – folklorystka i animatorka kultury z Istebnej, Krzysztof Trebunia-Tutka – lider popularnego zespołu, który swoje utwory wykonuje podhalańską gwarą oraz Paulina Mikuła – popularyzatorka wiedzy o języku polskim i autorka kanału na YouTube „Mówiąc inaczej”.
Ciekawym punktem programu był konkurs z nagrodami poświęcony słowom gwarowym z różnych części kraju. Niektórzy wykorzystali również język mieszkańców wsi do zaprezentowania swoich możliwości wokalnych.
Spotkanie poprowadziła Zofia Dragan – nauczycielka i regionalistka, prezeska Stowarzyszenia Bukówczan MANU, która z dużą swadą posługuje się gwarą wielkopolską.
Konferencja „Wieś polska na przestrzeni wieków: II Rzeczpospolita i okres II wojny światowej (1918-1945)”
W odpowiedzi na potrzeby naukowe i społeczne, Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi kontynuował w 2024 roku cykl konferencji naukowych poświęconych dziejom polskiej wsi i chłopów. Konferencja, która odbyła się dnia 3 grudnia 2024 roku w siedzibie Instytutu, stanowiła drugą odsłonę projektu badawczego „Wieś polska na przestrzeni wieków”, obejmującego analizę losów wsi w różnych okresach historycznych.
Program konferencji:
Konferencja „Turystyka wiejska i muzea. Zobaczyć wieś w muzeum.”
W dniu 26 listopada 2024 roku w siedzibie Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi odbyła się konferencja pod hasłem „Turystyka wiejska i muzea. Zobaczyć Wieś w muzeum”. Wydarzenie było kontynuacją ubiegłorocznego cyklu poświęconego turystyce wiejskiej i tym razem skoncentrowało się na roli muzealnictwa prywatnego i społecznego na terenach wiejskich.
Wśród poruszanych zagadnień znalazły się:
• czy możliwe są rozwiązania systemowe dotyczące muzeów prywatnych, społecznych oraz izb regionalnych?
• jak opowiadać o swoim dziedzictwie?
• jak promować prywatne placówki muzealne i izby regionalne, mające swoje siedziby na wsi?
• jakie rozwiązania można wypracować, by prywatne placówki muzealne mogły działać „lepiej”?
• łączenie gospodarstw agroturystycznych z placówką muzealną, paramuzealną, izbą regionalną pod kątem wzbogacenia oferty;
• jak powinny działać placówki kulturalne lokowane na terenach wiejskich, do przekazania wiedzy o swoim dziedzictwie kulturowym?
• jakie są możliwości włączenia małych muzeów do ścieżki regionalnej w nauczaniu szkolnym?
Program konferencji:
Sympozjum „Etnomozaika. Współczesne dziedzictwo kulturowe wsi. 210 rocznica urodzin Oskara Kolberga”
14 marca 2024 r. w siedzibie Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi odbyło się Sympozjum zorganizowane przez Zespół Badań Etnograficznych. Wydarzenie miało na celu prezentację założeń projektu oraz utworzenie płaszczyzny do wymiany poglądów i prezentacji wyników pilotażowych badań w województwie podkarpackim.
Pierwsza część programu obejmowała prezentacje Zespołu Badań Etnograficznych, podsumowujące spotkania zespołu badawczego i wypracowane efekty w 2023 roku:
- Izabela Wolniak (Koordynator Zespołu Etnomozaika – NIKiDW): „Wprowadzenie do projektu Etnomozaika”
- dr Katarzyna Ceklarz (Akademia Nauk Stosowanych w Nowym Targu/ Polskie Towarzystwo Ludoznawcze); „Etnomozaika – kolbergowskie inspiracje we współczesnej praktyce edukacyjnej”
- Małgorzata Jaszczołt (Kierownik Działu Programowego – NIKiDW): „Metodologia badań w projekcie Etnomozaika. Idea”
- dr Arkadiusz Jełowicki (Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie): „Badania, archiwum, publikacja – Etnomozaika w działaniu”
- Elżbieta Dudek – Młynarska (Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie): „Relacja z badań w województwie podkarpackim”
Drugą cześć programu zajęła debata pt. „Jak dzisiaj Oskar Kolberg badałby kulturę i dziedzictwo polskiej wsi?”, którą poprowadził dr Arkadiusz Jełowicki z udziałem zaproszonych reprezentantów ośrodków naukowo-badawczych i etnograficznych w Polsce. Wzięli w niej udział:
- Magdalena Lica-Kaczan – Skansen Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim, Oddział Muzeum Mazowieckiego w Płocku
- dr hab. Katarzyna Smyk, prof. UMCS – Instytut Nauk o Kulturze UMCS
- dr Katarzyna Waszczyńska – Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW
- dr Filip Wróblewski – Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Program sympozjum:
Konferencja „Turystyka wiejska. Szanse-Perspektywy-Dobre praktyki”
30 listopada 2023 r. w Narodowym Instytucie Kultury i Dziedzictwa Wsi odbyła się konferencja pt.: „Turystyka wiejska. Szanse- Perspektywy -Dobre praktyki”.
Celem konferencji było przedstawienie kierunków rozwoju turystyki wiejskiej oraz prezentacja dobrych praktyk i przedsięwzięć, które łączą kulturowe dziedzictwo wsi z turystyką. Wystąpili na niej zarówno profesjonaliści, którzy zajmują się tą dziedziną od strony teoretycznej, jaki i osoby, które już realizują tego typu działalność.
Naszym dążeniem była również ocena potencjału turystyki wiejskiej w Polsce, poznanie aktualnych potrzeb organizatorów wypoczynku i twórców produktu turystycznego opartego na dziedzictwie wsi oraz zaplanowanie działań wspierających ich pracę.
Program Konferencji
„Wieś polska na przestrzeni wieków: od utraty niepodległości do I wojny światowej”
25 października 2023 r. Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi zaprosił na konferencję „Wieś polska na przestrzeni wieków: od utraty niepodległości do I wojny światowej”
Wieś polska i jej mieszkańcy od dekad były obiektem zainteresowania historyków, etnografów, socjologów i demografów. Pierwsze w pełni naukowe prace na jej temat zaczęły powstawać w XIX w., m.in. Dzieła Wszystkie Oskara Kolberga. Przykładem są monografie, które wyszły spod pióra znakomitego polskiego historyka Franciszka Bujaka. W ostatnich latach wielowątkowe i wielopłaszczyznowe badania dziejów wsi, położnych w granicach dawnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów, przeżywają ponownie renesans wśród polskich, ale też coraz częściej zagranicznych historyków.
Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi wychodząc naprzeciw społecznym oczekiwaniom postanowił utworzyć platformę konferencyjną do wymiany myśli i poglądów związanych z dziejami wsi oraz polskich chłopów. W tym celu planowana jest realizacja cyklu konferencji poświęconych „Wsi polskiej na przestrzeni wieków”. W tym roku inaugurujemy projekt koncentrując się na tematyce przekrojowej, ukazującej losy chłopów i ich wiejskiego otoczenia od utraty niepodległości do I wojny światowej.
Prelegentami na konferencji byli badacze z Polski i zagranicy, a ich wystąpienia koncentrowały się wokół następujących zagadnień:
Sesja I Kultura materialna wsi (domy mieszkalne, dwory, budowle sakralne, budynki gospodarcze, budowle przemysłu rolnego, narzędzia rolnicze, itp.).
Sesja II Kultura niematerialna (obrzędy, rytuały, obyczaje, język w regionalnych
i lokalnych odmianach, stroje, muzyka, taniec, pieśni, legendy, bajki, tradycje życia sąsiedzkiego czy wspólnotowego, itp.).
Sesja III Zmiany własnościowe i demograficzne polskiej wsi.
Sesja IV Produkcja rolnicza oraz spółdzielczość wiejska.
Program Konferencji:
Konferencja „Chłopi polscy na przestrzeni wieków. Stan badań i perspektywy badawcze”
W dniach 10-11 lipca 2023 r. w gmachu Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi odbyła się konferencja „Chłopi polscy na przestrzeni wieków. Stan badań i perspektywy badawcze”.
W ostatnich latach zintensyfikował się dyskurs na temat dziejów polskiej wsi, a zwłaszcza panujących tam stosunków społecznych i ekonomicznych, wobec upowszechniania wielu mitów – Organizatorzy Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi oraz Instytut Historii Akademii Finansów i Biznesu Vistula – zorganizowali konferencję z udziałem znawców historii wsi polskiej. Jej celem było ukazanie w miarę pełnego i zgodnego z aktualnym stanem badań naukowych obrazu stosunków i przemian wsi polskiej od X do początków XXI wieku, od problematyki historycznej poprzez zagadnienia etnohistoryczne, aż do narracji prowadzonej przez muzea zajmującej się historią wsi.
Program Konferencji:
