Wczytywanie

Kategoria: Polskie tradycje i obrzędy

(154)

Cud nowego życia w XIX-wiecznej wsi polskiej: wybrane przykłady wierzeń i zabiegów magicznych

XIX-wieczna pasja ludoznawcza wielu polskich etnografów, z Oskarem Kolbergiem na czele, doprowadziła do zgromadzenia ogromnego materiału etnograficznego, dotyczącego życia polskiej wsi. Stało się to u progu gwałtownych przemian kulturowych, gospodarczych, czy obyczajowych, które miały wkrótce diametralnie zmienić krajobraz kulturowy obszarów wiejskich. Materiał ten obfituje również w przekazy dotyczące wierzeń, przekonań i praktyk, związanych z cudem

Bobonienie trzynastego w piątek

Nieprzechodzenie pod drabiną, niesiadanie na rogu, odpukiwanie w niemalowane – przesądy towarzyszą nam na każdym kroku i w praktycznie każdej sytuacji. Zdarza się, że pewne zachowania stosujemy całkiem nieświadomie, tak bardzo głęboko są w nas zakorzenione. I nie ma lepszego dnia do rozmowy o przesądach niż taki dzień jak dziś, czyli 13-ty dzień miesiąca wypadający

Bronisław Piłsudski – etnograf, „król” Ajnów, brat swojego brata

W Polsce rzadko się o nim pamięta – jeśli jest wspominany to głównie w związku z młodszym bratem. Inaczej jest na Dalekim Wschodzie – tam uznawany jest za bohatera narodowego i stawia mu się pomniki. W Jużno-Sachalińsku powstał nawet instytut mający na celu rozpowszechnianie jego osiągnięć naukowych. Bronisław Piłsudskiod wielu lat próbuje wyjść z cienia

Na styku światów – zaduszki, dziady, pominki

Jesień to czas kiedy przyroda zamiera i zapada w sen zimowy. Ustają prace polowe. Dzień robi się coraz krótszy i zaczyna ustępować pola nocy. To czas kiedy – według starych wierzeń – na ziemię wracają duchy przodków. Należy oddać im szacunek i należycie je ugościć. Dziś wspominamy zmarłych paląc im świeczki na cmentarzu i modląc

Grzyby w kulturze ludowej

Na dawnej wsi polskiej grzyby odgrywały niezwykle znaczącą rolę. Były dobrze rozpoznawane i powszechnie spożywane. Wykorzystywano je w gospodarstwie i w lecznictwie ludowym. Wierzono, że mają związek z siłą nieczystą, z zaświatami i magią. Samo grzybobranie było osobliwym obrzędem, połączonym z wieloma z reguły irracjonalnymi nakazami i zakazami. Współcześnie stanowi często rodzaj hobby lub zajęcia

Jedyna taka noc w roku…

Noc kupały to święto pierwotnie obchodzone przez pogańskich Słowian z różnych części Europy podczas letniego przesilenia, w nocy z 22 na 23 czerwca, czyli podczas najkrótszej nocy w roku. Święto to w tradycji ludowej kończyło cały cykl obrzędów mający zapewnić powrót na ziemię „czasu życia”, a więc czasu urodzaju, dobrobytu i szczęścia Wigilia świętego Jana

Przysłowia ludowe mądrością narodu

Przysłowia polskie wywodzą się z tradycji ludowej, są świadectwem obyczajów oraz wiedzy ludu, często związane z konkretnymi mądrością narodu i ważnym źródłem do badań nad historią kultury, dlatego też każdy z nas powinien je znać. Przysłowia towarzyszyły ludziom od najdawniejszych czasów w niemal wszystkich językach świata. Najstarsze przysłowia pochodzą ze starożytnej Grecji. Nazywano je tam paroimią.

Dwory polskie: organizacja życia materialnego

Wszystkie dwory XIX-wieczne – bez względu na swój stan majątkowy – łączył podobny tryb i styl życia ich mieszkańców. Domy te czerpały dochody z majątków ziemskich, dających zazwyczaj więcej płodów ziemi niż gotówki, musiały, więc być w dużej mierze samowystarczalne pod względem zaopatrzenia, jak i szeroko pojętej samoobsługi. Im dwór uboższy tym był bardziej zdany

Ściele się wesele …

Po udanych swatach i zaręczynach dla narzeczonych i ich rodzin następował emocjonujący i bardzo pracowity czas wielkiej krzątaniny i różnorakich przygotowań. Ślub i wesele były ważnym wydarzeniem, a jednocześnie radosnym, zapowiadającym zabawę, taniec, śpiew, ucztę i wielką odmianę w monotonnej codzienności. Wydarzeniem tym przez całe tygodnie, oprócz rodziny, żyli wszyscy znajomi i cała lokalna społeczność.

Pierwsze miłostki, zaloty i swaty … Jak to było kiedyś?

Przy okazji zbliżającego się maja, często nazywanego miesiącem miłości, warto przypomnieć jak dawniej przeżywano pierwsze miłostki, zaloty i swaty… Czas na tego rodzaju uczucia przychodził niepostrzeżenie i nieodwołalnie. Sam Melchior Wańkowicz mówił, że „Idzie ku dorosłemu”… Dziewczyny i chłopcy – odrębne dotychczas światy, nagle zaczynali spoglądać na siebie inaczej i inaczej siebie spostrzegać. Zaczynały się

Dwór tworem wielu epok

Czy był najbiedniejszy, czy wspaniale rozmurowany, pod strzechą słomiastą, czy z pięterkami i basztą na dziedzińcu, zawsze dbał dwór szlachecki w dawnej Polsce o to by ustawiać się frontem ku światu. Dwór szlachecki rad spogląda szeroką twarzą ku bramie wjazdowej, gotów z otwartymi ramionami przyjąć wszystko, co z dalekiego świata jedzie polską drogą. Dwór polski

Dwory z ruin powstają

Przez ostatnie dziesiątki lat wiele obiektów ważnych dla podtrzymania tożsamości narodowej Polaków, przestało istnieć. Jednak w ostatnim czasie coraz częściej się słyszy o ratowaniu i odbudowie polskich dworów i pałaców, co daje nadzieję na to, że zachowana zostanie tradycja polskiego dworu. Poniżej przybliżamy historię kilku budynków ocalonych od niebytu. Historia takich dworów często jest podobna, wyeksploatowane

Palma wielkanocna i jej symbolika

Niedziela Palmowa i palmy wielkanocne w liturgii chrześcijańskiej upamiętniają uroczyste powitanie Jezusa Chrystusa w Jerozolimie. W naszym kraju tradycja święcenia palm wielkanocnych sięga XI wieku. Historia święcenia palm w Kościele katolickim w ostatnią niedzielę Wielkiego Postu sięga czasów starożytnych. Najważniejszą uroczystością kościelną Niedzieli Palmowej są procesje z palmami. Jako pierwsi w IV wieku, obchodzili je chrześcijanie

Święconka inna niż wszystkie

W tym roku nie będziemy chodzić do kościoła i naszych koszyczków nie poświęci kapłan. Nie oznacza to jednak, że musimy rezygnować z przygotowywania święconki. Malowanie pisanek czy wypiekanie baranków z ciasta może być ciekawym zajęciem dla całej rodziny. Nabożeństwa ograniczone do niewielkiej grupki osób, rezygnacja z używania kropidła w Wigilię Paschalną i Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego oraz

pl_PLPolish